Zakończenie działalności zawodowej niestety często nie przekłada się na zastąpienie jej innymi formami aktywnego starzenia się i powoduje zagrożenie wykluczeniem społecznym, na co wskazywała diagnoza do Rządowego Programu Aktywizacji Społecznej Osób Starszych (ASOS), dokumentu wskazującego kierunki aktywizacji seniorów do roku 2020. Wolontariat wskazany był jako jedna z form aktywności zapobiegających temu zjawisku.
Wśród osób w wieku 60–69 lat blisko 22% deklaruje, że nie ma obowiązkowych zajęć codziennych. Wśród 70-latków odsetek ten wyniósł 28%, podczas gdy w grupie osób w wieku 80 lat i więcej – blisko 44%. Dla porównania, w młodszych grupach wieku wśród dorosłych mieszkańców Polski, odsetek osób deklarujących, że nie ma żadnych obowiązkowych zajęć nie przekroczył 1%. (i „Stan zdrowia ludności Polski w 2019 r.”, GUS, Warszawa, 2021).
Według badań Głównego Urzędu Statystycznego, w 2016 roku osoby po 65 roku życia stanowiły ok. 25% ogółu wolontariuszy w Polsce, czyli prawie o połowę mniej niż w innych krajach UE.
Kryzys tożsamości
Analizy wskazują, że osoby w wieku 50-60 lat przeżywają kryzys tożsamości – nie czują się jeszcze osobami starszymi, choć często tak są traktowane przez otoczenie. Grupa ta czuje swój potencjał, ale nie zna sposobów, jak może go zagospodarować poza pracą. Świat wolontariatu i organizacji społecznych nie jest doświadczeniem tego pokolenia. A szkoda, bo wydaje się on jednym z bardziej dostępnych i stwarzających warunki do przeciwdziałania tym negatywnym skutkom. – mówi Dariusz Pietrowski – Członek Stowarzyszenia Centrum Wolontariatu w Warszawie.
W Stowarzyszeniu mali bracia Ubogich 18% wolontariuszy towarzyszących i 22% akcyjnych jest w wieku powyżej 50 lat. Mamy nadzieję, że są przykładem, jak korzystnie i wartościowo wypełnić czas przedemerytalny i emerytalny. Każdy wiek jest dobry na pomaganie. – mówi Dyrektor Stowarzyszenia Joanna Mielczarek.
Seniorzy zróżnicowaną grupą społeczną
Dotychczasowe doświadczenia Stowarzyszenia mali bracia Ubogich pokazują, jak bardzo zróżnicowaną grupą są seniorzy. Przedział pomiędzy 60 a 100 rokiem życia to właściwie 2, a nawet 3 pokolenia. Zatem skala potrzeb i ich różnorodność jest ogromna. Wielu podopiecznych Stowarzyszenia jest po 80-tym roku życia – są to osoby, które nierzadko mają trudności związane ze swoim stanem zdrowia, z mobilnością – często mówi się o nich „więźniowie czwartego piętra”. A tymczasem wcale nie trzeba mieszkać na czwartym piętrze, wystarczy mieszkać na wysokim parterze: mieć do pokonania dwa, trzy schodki i mieć przed sobą balkonik.
W Stowarzyszeniu odpowiadamy na problem samotności właśnie takich osób starszych. W ramach Programu OBECNOŚĆ zapewniamy wolontariat towarzyszący. To jest taki szczególny rodzaj wolontariatu, w którym spotykamy drugiego człowieka. Spotykamy drugiego człowieka z jego historią, z jego doświadczeniem i z tym, że pragnie być zauważony. A nasi wolontariusze są osobami, które dostrzegają osoby niewidzialne. I jest to rodzaj niesamowitej relacji, która się rodzi między tym dwojgiem ludzi. Gdy w życiu starszego człowieka pojawia się przyjazna i troskliwa osoba, która z szacunkiem i uwagą potrafi go wysłuchać, regularnie raz w tygodniu go odwiedza oraz systematycznie dzwoni, żeby zapytać o samopoczucie – wraca chęć do życia, do podjęcia na nowo dawnych pasji. – mówi Dyrektor Stowarzyszenia.
Obecnie Stowarzyszenie mali bracia Ubogich w Polsce ma pod opieką niemal 700 samotnych starszych osób z 10 miast: Warszawy, Poznania, Lublina, Pruszkowa, Wrocławia, Świdnika, Krakowa, Łodzi, Tarnowa i Gniezna. Niemal 60 proc. podopiecznych to osoby po 80 roku życia. Co więcej, dwie seniorki obchodziły w tym roku 100 urodziny.
Program TWOJA OBECNOŚĆ POMAGA MI ŻYĆ
Aby docierać do kolejnych starszych opuszczonych osób, Stowarzyszenie potrzebuje regularnego wsparcia finansowego. Kwota, dzięki której można odmienić los opuszczonego seniora, to 32 zł miesięcznie. Regularna darowizna umożliwi m.in. sfinansowanie dojazdu wolontariusza do seniora, zakup upominków czy kwiatów na urodziny i imieniny, kawę i herbatę na spotkania z seniorem (aby nie obciążać jego budżetu), profesjonalne przygotowanie wolontariuszy oraz fachową koordynację Programu.
Wpłata regularnej darowizny jest bardzo prosta. Wystarczy uruchomić na swojej karcie płatniczej przelew cykliczny online na stronie www.obecnoscpomaga.pl lub ustawić stałe zlecenie na koncie bankowym. Numer konta Programu OBECNOŚĆ to: 29 1600 1462 1818 9539 9000 0004.
O Stowarzyszeniu mali bracia Ubogich
Polskie Stowarzyszenie mali bracia Ubogich powstało 1 grudnia 2002 roku. Jednak pierwsze Stowarzyszenie „les petits frères des Pauvres” (dosł. mali bracia Ubogich) zostało założone w 1946 roku przez Armanda Marquiset (1900-1981). Skupiało wówczas młode osoby, gotowe do pomocy najbiedniejszym. Tuż po zakończeniu II wojny światowej, najuboższymi byli ludzie starsi – osoby samotne, opuszczone, bez szans na pomoc. Dlatego właśnie Stowarzyszenie zdecydowało się pomagać tej najbardziej potrzebującej części społeczeństwa. Według Stowarzyszenia „dawać miłość można tylko dając coś więcej niż to, co najpotrzebniejsze”. Dlatego też „mali bracia Ubogich” przykładają największą wagę do relacji budowanej poprzez towarzyszenie osobom starszym i umiejętne ich słuchanie – oto sens motta Stowarzyszenia, które brzmi: kwiaty przed chlebem.