Przyjaźniła się z Einsteinem i polecała go, kiedy ubiegał się o pracę. Inspirowała Michalinę Wisłocką. Jej śladami chciały podążać kobiety na całym świecie. W czasach kiedy zapinały suknie pod samą szyją, ona nie obawiała się wskoczyć w kąpielowy trykot, ponieważ uwielbiała pływać kraulem. Jako jedna z pierwszych zrobiła prawo jazdy – i to na samochody ciężarowe! A w podróż poślubną pojechała rowerem. Być może zdawałeś sobie sprawę, że była pierwszą kobietą, która dostała Nagrodę Nobla, ale czy wiesz, że do dzisiaj pozostaje jedyną na świecie, która otrzymała ją dwukrotnie? Zapoczątkowała zmiany w tradycyjnym i konserwatywnym postrzeganiu kobiet, udowadniając, że mogą łączyć w sobie wiele ról – mogą być matkami, żonami, ale też naukowcami. Dzięki jej odkryciom już w 1905 roku udało się wyleczyć raka szyjki macicy i upowszechniono badania RTG.
Dzisiaj zbieramy efekty tego, co zapoczątkowała. W tym roku obchodzimy 150. rocznicę urodzin genialnej Polki, która wyprzedzała swoją epokę, a jej dokonania pozostają niezmiennie aktualne i nowoczesne. Dlatego poczujmy chemię do Skłodowskiej!
Zobacz film pt. #PoczujChemięDoSkłodowskiej
3 marca 2017 roku, w polskich kinach pojawi się wystawna, międzynarodowa koprodukcja pt. „Maria Skłodowska-Curie” o pasjonującym życiu polskiej noblistki. Na ekranie w roli tytułowej zobaczymy Karolinę Gruszkę. Aktorka zgodziła się zostać ambasadorką akcji #PoczujChemięDoSkłodowskiej i opowiedziała nam, dlaczego możemy być dumni z Marii Skłodowskiej-Curie, zachęcając nas do własnych poszukiwań w jej biografii niezwykłych i inspirujących faktów z jej życia. „Kiedy dostałam scenariusz, to od razu poczułam, że jest to coś bardzo interesującego, intrygującego, do czego chciałabym się zbliżyć w tej postaci. Nagle wyłonił się obraz kobiety pełnej pasji, nie tylko do nauki, ale i do życia. Jesteśmy przyzwyczajeni do patrzenia na nią jak na poważną kobietę – naukowca, która w czarnej sukni, zapiętej pod szyję, gdzieś w swoim laboratorium, zajmuje się bardzo ważnymi badaniami. A to tylko część prawdy o tej niezwykłej kobiecie” – opowiada Karolina Gruszka.
Fot. Grzegorz Hartfiel
Maria Skłodowska-Curie jest jedną z największych postaci światowej nauki. Mimo swojej ogromnej wiedzy pozostała osobą skromną i pracowitą. Jako pierwsza kobieta otrzymała nagrodę Nobla (w 1903 roku z fizyki wraz z mężem i Henrim Becquerelem za badania nad zjawiskiem promieniotwórczości). Co ciekawe, do dziś pozostaje JEDYNĄ kobietą, która dostała ją DWUKROTNIE (po raz drugi w 1911 r. już samodzielnie – z chemii za rozwój tej dziedziny nauki dzięki odkryciu polonu i radu oraz wydzielenie czystego radu i badanie właściwości chemicznych pierwiastków promieniotwórczych). To jednak nie wszystko, ponieważ do dzisiaj – jako JEDYNY naukowiec w historii – Nobla otrzymała w DWÓCH RÓŻNYCH DZIEDZINACH nauk przyrodniczych! Jako jedyna kobieta została również pochowana w Panteonie – w dowód uznania zasług na polu naukowym. Była niesamowita!
Fot. Witold Bączyk
Była mentorką Alberta Einsteina, wielką osobowością i jednym z niewielu ludzi na świecie, których odkrycia odmieniły oblicze współczesnej nauki. Była pierwszą kobietą profesorem na Sorbonie (na studia do Francji wyjechała w 1891 r., ponieważ w XIX wieku kobiety nie mogły studiować na ziemiach polskich), gdzie opracowała nowe metody badawcze i konstruowała instrumenty pomiarowe. Utworzyła nowe placówki naukowo-terapeutyczne: Instytut Radowy w Paryżu i w Warszawie oraz wprowadziła do nauki nowe pojęcie „promieniotwórczość”.
Fot. Grzegorz Hartfiel
Pomimo tak wspaniałych osiągnięć całe życie musiała mierzyć się również z trudnościami. W 1911 roku Maria zgłosiła swoją kandydaturę do Francuskiej Akademii Nauk, ale nie została przyjęta. Co warte jest podkreślenia – wówczas była już przecież laureatką Nagrody Nobla, trzykrotną laureatką Akademii Nauk w Paryżu, miała doktoraty honorowe uniwersytetów m.in. w Edynburgu, Genewie, Manchesterze, była również członkiem Akademii Nauk w Petersburgu, Bolonii, Pradze, członkiem Akademii Umiejętności w Krakowie, itp. Nie przeszkodziło to jednak komisji w kierowaniu się w swojej decyzji seksistowską postawą wobec kobiet, a także ksenofobiczne podejście wobec cudzoziemców.
Podczas wybuchu I wojny światowej patriotka Maria nie mogąc służyć Polsce, postanowiła służyć Francji. Zebrała aparaty rentgenowskie z paryskich pracowni i zorganizowała specjalne samochody z aparaturą tzw. „małe Curie”, były to pionierskie działania badań lekarskich, diagnostyki zdrowia. Dzięki jej pracy i wytrwałości można było wykonywać zdjęcia rentgenowskie w polowych warunkach, bardzo często w pobliżu ostrzału. Marii towarzyszyła Irène, która razem z matką szkoliła techników radiologów. Ta działalność obu pań Curie uratowała wielu żołnierzy od pewnej śmierci.
Fot. Witold Bączyk
Dzięki jej badaniom uratowano życie milionom ludzi. Całe życie Marii Skłodowskiej-Curie cechowało bezinteresowne oddanie nauce. Obce było jej dążenie do osobistych korzyści. W 2015 roku okrzyknięto ją najbardziej wpływową kobietą ostatniego dwustulecia. Jej życie naukowe i osobiste było pełne pasji, ale również drogą wielu wyrzeczeń. Maria Skłodowska słusznie postrzegana jest jako najbardziej niesamowita kobieta wszechczasów!
TEGO NA PEWNO NIE WIEDZIAŁEŚ O MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE:
1. Jest nie tylko pierwszą kobietą, która otrzymała Nagrodę Nobla, ale również do tej pory jedyną na świecie, która dostała ją dwukrotnie. Mało tego – jest jedynym uczonym w historii, która otrzymała ją z dwóch różnych dziedzin nauk przyrodniczych.
2. Dzięki radowi już w 1905 udało się wyleczyć raka szyjki macicy;
3. W czasie I Wojny Światowej zorganizowała specjalne mobilne stacje radiologiczne, umożliwiające prześwietlenia obrażeń żołnierzy;
4. Jako jedna z pierwszych kobiet uzyskała prawo jazdy, w tym także prawo na jazdy na samochody ciężarowe!;
5. Była inicjatorką powstania Instytutu Radowego w Warszawie – obecnie jest to Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie oraz w Paryżu;
6. W 2015 roku została uznana przez Szkotów za najbardziej wpływową kobietę 200-lecia, a w rankingu przeprowadzonym w Wielkiej Brytanii zajęła drugie miejsce, tuż po Margaret Thatcher;
7. Przyjaźniła się z Einsteinem, który podkreślał że „Pani Curie jest – ze wszystkich ludzi na świecie – jedynym nie zepsutym przez sławę człowiekiem”, a po jej śmierci powiedział że „miał szczęście być związany z nią wzniosłą i pogodną przyjaźnią i zawsze podziwiał jej wybitną osobowość.” Gdyby nie Skłodowska, Einstein nie rozwinąłby swojej kariery. To właśnie ona napisała dla niego rekomendacje, kiedy zabiegał o stanowisko profesora na Politechnice w Zurychu. Maria Skłodowska-Curie w liście napisała: „Zważywszy, że Einstein jest jeszcze bardzo młody, zasadne jest pokładanie w nim ogromnych nadziei i postrzeganie go jako jednego z czołowych teoretyków przyszłości”;
8. Była jedną z pierwszych ekolożek. Jako zapaleni cykliści, ona i jej mąż, Piotr, w podróż poślubną udali się na rowerach;
Fot. Witold Bączyk
9. Już w dzieciństwie wyróżniała się nadprzeciętną inteligencją. Nauczyła się czytać w wieku 4 lat;
10. Władała biegle pięcioma językami;
11. Uwielbiała pływać kraulem;
12. Kochała róże, które uprawiała w swoim ogrodzie;
13. Rzeczy osobiste Marii Skłodowskiej, notatki, ubrania, a także jej ciało pozostaną radioaktywne przez jeszcze 1500 lat. Do dzisiaj jej zeszyty przechowywane są w ołowianych naczyniach w paryskiej bibliotece narodowej. Zwiedzający muszą podpisać oświadczenie, że chcą je obejrzeć na własną odpowiedzialność ;
14. Córka Marii Skłodowskiej (Irena Joliot-Curie) również została nagrodzona nagrodą Nobla, stając się jednocześnie drugą kobietą na świecie, która ją otrzymała. Noblem nagrodzeni zostali również zięciowie Marii.
Więcej informacji o filmie znajdziecie w kolejnej części tekstu: #PoczujChemięDoSkłodowskiej cz. 2
Notka: Agnieszka Słodyczka
Materiały prasowe o filmie i akcji pochodzą z archiwum – KINO ŚWIAT