Aspiryna to jeden z najpopularniejszych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, stosowanych w okresie przeziębienia, grypy, czy zwyczajnie bólów głowy. Dodatkowo, kwas acetylosalicylowy zmniejsza agregację płytek krwi, czyli obniża jej krzepliwość i z tego powodu jest jednym z podstawowych leków stosowanych u ludzi po przebytym zawale serca i udarze mózgu
Ten popularny lek ma jednak dość poważną wadę. Może powodować uszkodzenie śluzówki żołądka i dwunastnicy. Okazuje się jednak, że istnieją przyprawy, które działają skuteczniej niż aspiryna i pozbawione są negatywnych skutków ubocznych.
Jak działa aspiryna?
Podstawowy mechanizm działania kwasu acetylosalicylowego polega na hamowaniu produkcji enzymu zwanego cykoooksygenazą (COX). Enzym ten przyczynia się do produkcji hormonów działających miejscowo, nazywanych prostaglandynami. Odpowiadają one m.in. za powstawania stanu zapalnego i pojawianie się bólu. Sytuacja taka ma miejsce pod wpływem przeziębienia, grypy, a nawet nadmiernej ekspozycji na słońce. Podanie aspiryny powoduje zahamowanie produkcji tych hormonów, co niweluje powstawanie stanu zapalnego i pojawienie się efektu przeciwbólowego.
Zahamowanie działania cykooksygenazy powoduje również działanie przeciwzakrzepowe, tak istotne po przebytych poważnych chorobach układu sercowo-naczyniowego.
Aspiryna jednak nie jest lekiem bez wad. W organizmie występuję kilka podtypów cyklooksygenazy. Część z nich odpowiada za efekt bólowy i stan zapalny, a część za produkcję ochronnego śluzu w żołądku. Kwas acetylosalicylowy działa nieselektywnie i hamuje wszystkie typy owego enzymu, oznacza to, że po jej spożyciu, organizm przestaje produkować śluzową warstwę ochronną w przewodzie pokarmowym, co może powodować poważne problemy z żołądkiem i dwunastnicą, a przy regularnym przyjmowaniu – nawet pojawienie się wrzodów.
Skuteczniejszy odpowiednik aspiryny
W przyrodzie występuje wiele naturalnych substancji, których mechanizm działania jest bardzo podobny do popularnego leku przeciwbólowego, jednak pozbawiony negatywnych skutków obocznych charakterystycznych dla aspiryny.
Goździki i gałka muszkatołowa, melisa – zawierają eugenol, substancję która ponad 20 razy skuteczniej niż aspiryna hamuje agregację płytek krwi. W wielu krajach coraz częściej pacjentom podaje się wyciągi z goździków, zamiast tradycyjnej aspiryny.
Chilli i pieprz Cayenne – zawarta w nich kapsaicyna wykazuje ponad 2-kronie silniejsze działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne w porównaniu do aspiryny, a dodatkowo jest silnym antyoksydantem, chroni przed nowotworami i nie powoduje uszkodzenia błony śluzowej żołądka.
Czarny pieprz – zawiera piperynę, która również wykazuje silne działanie przeciwbólowe i poprawia trawienie. Co ciekawe, dodatek pieprzu zwiększa biodostępność wielu makroskładników występujących w potrawie, oznacza to, że są lepiej przyswajane przez organizm.
Curry – zawiera kurkuminę, która jest jednym z najskuteczniejszych niesteroidowych substancji przeciwbólowych. W tym przypadku siła działania przeciwbólowego to nie jedyna przewaga nad aspiryną czy ibuprofenem. Kurkumina działa ochronnie na przewód pokarmowy, polecana jest w profilaktyce problemów zapalnych z pęcherzykiem żółciowym i wątrobą, a dodatkowo jest niezwykle silnym antyoksydantem.
Czosnek – zawiera alliinę, która bardzo silnie hamuje agregację płytek krwi i działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo. Pomaga walczyć z przeziębieniem i infekcjami dróg moczowych. Obniża poziom cholesterolu i chroni wątrobę. W tym przypadku, jeśli chcemy skorzystać z pozytywnych właściwości czosnku najlepiej spożywać go w postaci świeżej, a nie suszonej i proszkowanej, gdyż ta ostatnia zawiera jedynie śladowe ilości alliiny.
Jacek Bilczyński