Jednym z pierwszych aspektów kontrolowanym w diagnostyce niepłodności jest poprawne funkcjonowanie gruczołu tarczycy. Okazuje się bowiem, że każde zaburzenie w prawidłowym wydzielaniu hormonów przez ten niepozorny organ może mieć mniej lub bardziej znaczący wpływ na skuteczne poczęcie potomstwa. Jedną z najczęściej występujących jednostek chorobowych, która dotyka tarczycę jest jej niedoczynność. Jakie zatem szanse na zajście w ciążę ma kobieta borykająca się z tym problemem?
Tarczyca i jej rola w skutecznym zapłodnieniu
Tarczyca lub inaczej gruczoł tarczowy zlokalizowany jest w przedniej części szyi, tuż pod krtanią. Zdrowa tarczyca standardowo składa się z dwóch płatów bocznych, które łączy tzw. więzina. Określenie dokładnego rozmiaru czy ciężaru gruczołu nie należy jednak do łatwych zadań, gdyż wartości te zależne są od płci, wieku, stanu zdrowia oraz indywidualnych uwarunkowań fizjologicznych każdej osoby. Czasami bowiem gruczoł tarczowy nie rozwija się prawidłowo i jego rozmiar ostatecznie odbiega od przyjętej normy. U kobiet, objętość tarczycy zmienia się także w trakcie trwania cyklu miesięcznego oraz w ciąży.
Nad efektywnym funkcjonowaniem omawianego gruczołu czuwa wytwarzany przez przysadkę mózgową hormon tyreotropowy, czyli TSH. Jeżeli tarczyca zaczyna działać nieprawidłowo i wykazywać niedoczynność, poziom hormonu TSH wzrasta, powodując tym samym zwiększoną produkcję prolaktyny. Jeżeli zaburzenie funkcjonowania gruczołu tarczowego utrzymuje się na wysokim poziomie przez dłuższy czas, może nawet dojść do całkowitego zahamowania owulacji. Wówczas, bez podjęcia stosownego leczenia, starania o dziecko będą bezskuteczne.
Niedoczynność tarczycy – czym jest i jak się objawia?
Tarczyca, jako gruczoł samodzielnie wytwarza trzy hormony – tyroksynę, kalcytoninę oraz trójjodotyroninę. Stan niewystarczającej produkcji tych hormonów nazywamy właśnie niedoczynnością tarczycy. Takie zaburzenie może być spowodowane kilkoma czynnikami:
- niewielkim rozmiarem pierwotnym gruczołu;
- całkowitym brakiem płatów tarczycy (np. w wyniku operacyjnego usunięcia narządu);
- zaburzeniami autoimmunologicznymi, powodującymi stopniowe niszczenie gruczołu;
- niedoborem jodu hamującym wytwarzanie hormonów przez określone obszary gruczołu tarczowego, które w następstwie mogą tworzyć ogniska nowotworowe;
- utrzymującym się stanem zapalnym tarczycy wynikającym np. z farmakoterapii.
Zdiagnozowanie niedoczynności tarczycy, niekiedy daje bardzo swoiste objawy, które pozwalają na szybkie i skuteczne wdrożenie odpowiedniego leczenia. Zdarza się jednak, że zaburzenia funkcjonowania gruczołu są tak niejednoznaczne, iż lekarzom ciężko jest zidentyfikować problem. Niemniej, istnieje kilka najczęściej występujących objawów, które mogą świadczyć o tym, że to właśnie niedoczynność tarczycy stanowi powód pojawienia się problemów z zajściem w ciążę. Należą do nich:
- podwyższona masa ciała wynikająca z problemów metabolicznych;
- suchość skóry oraz łamliwość włosów i paznokci;
- częste zmiany nastrojów;
- podatność na infekcje;
- utrzymujące się uczucie zmęczenia;
- bóle stawów oraz mięśni.
Powyższe objawy mogą świadczyć o występowaniu wielu innych jednostek chorobowych, dlatego tak ważne jest przeprowadzenie pełnej diagnostyki, pozwalające potwierdzić niedoczynność tarczycy bądź wykluczyć inne dolegliwości.
Wpływ niedoczynności tarczycy na kłopoty z zajściem w ciążę
Jednym z objawów poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu gruczołu tarczowego mogą być nieprawidłowości występujące w cyklu miesięcznym kobiety z zatrzymaniem owulacji oraz menstruacji włącznie. Taki stan rzeczy niechybnie prowadzi do problemów z naturalnym poczęciem dziecka. Z tej przyczyny jednym z pierwszych badań, jakich wykonanie zleca lekarz ginekolog jest skontrolowanie poziomu hormonów związanych z prawidłowym funkcjonowaniem gruczołu tarczowego. Wyniki analizy krwi często wskazują na niski poziom wspomnianych hormonów, ale pewną wskazówkę może stanowić wówczas nieznacznie podwyższony cholesterol.
Nie bez znaczenia jest również fakt, że niedostateczna ilość produkowanych hormonów będzie stała na przeszkodzie do naturalnego poczęcia nie tylko w przypadku zaburzeń występujących u kobiety. Niedoczynność tarczycy stwierdzona bowiem u mężczyzny, wpływa na pogorszenie jakości nasienia oraz obniżenie libido. Z tych przyczyn ważne jest, aby rozpoczynając leczenie niepłodności, przebadani zostali oboje partnerzy.
Niestety, niedoczynność tarczycy może powodować nie tylko problemy z zajściem w ciążę, ale także doprowadzić do powtarzających się poronień. Lekceważenie leczenia zaburzeń w wydzielaniu hormonów przez gruczoł tarczowy, nawet w przypadku udanego zapłodnienia, może mieć poważne konsekwencje na kolejnych etapach ciąży. Więcej o wpływie niedoczynności tarczycy na niepłodność można przeczytać na stronie Kliniki Leczenia Niepłodności INVICTA: https://www.klinikainvicta.pl/niedoczynnosc-tarczycy-zajscie-w-ciaze/
Wdrożenie leczenia szansą na rodzicielstwo
Najważniejszym aspektem starania się o dziecko przy stwierdzonej niedoczynności tarczycy jest ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarza i wdrożenie farmakoterapii jeszcze przed podjęciem prób zapłodnienia. Jest to niezwykle ważne, gdyż uregulowanie ilości hormonów do zadowalającego poziomu trwa niekiedy latami. Trzeba również pamiętać o zlikwidowaniu konsekwencji, jakimi dla organizmu zaowocowało nadmierne wydzielanie TSH, a co za tym idzie – również prolaktyny.
Niedoczynność tarczycy nie stanowi bynajmniej przeszkody nie do pokonania na drodze do szczęśliwego rodzicielstwa. Za każdym razem jest to sytuacja indywidualna, a skuteczne wdrożenie dopasowanego leczenia, to najważniejszy krok w walce o zniwelowanie negatywnego wpływu niedoczynności tarczycy na powodzenie zapłodnienia.