Zbieranie ziół z ekologicznych upraw, międzypokoleniowe wypiekanie chleba czy opieka nad terenami zielonymi prowadzona przez osoby w kryzysie psychicznym. Między innymi takimi obszarami zajmują się podmioty w woj. mazowieckim, które nie tylko odpowiadają na konkretne potrzeby rynkowe i problemy społeczne, ale także tworzą nowe miejsca pracy dla osób wykluczonych z rynku w regionie. Budując podmioty ekonomii społecznej, ludzie tworzą nową definicję sukcesu zawodowego, w której mieści się człowiek, ale też zysk służący rozwojowi działalności. Rusza kampania społeczna „ES jak SukcES”, której celem jest zachęcenie do tworzenia nowych podmiotów ekonomii społecznej, a także zwiększenie ich roli w realizacji usług społecznych.
W październiku 2023 r. minął rok od wprowadzenia nowej ustawy o ekonomii społecznej, która według ostatnich danych reguluje podstawy funkcjonowania ponad 97 tys. podmiotów w Polsce (GUS, 2023), w tym ponad 16 tys. tylko na Mazowszu (Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej, 2023).
Rusza kampania społeczna „ES jak SukcES”, która ma na celu pokazanie poszukującym pracy mieszkańcom Mazowsza, że mogą pracować lub tworzyć zupełnie nowe miejsca pracy, a konsumentów zachęcić do korzystania z produktów i usług zmieniających świat na lepsze. W akcję zaangażował się twórca kanału “Do roboty” Wojtek Kaczmarczyk, który przez najbliższy rok będzie wcielał się w rolę założycieli i pracowników podmiotów ekonomii społecznej na Mazowszu.
Według raportu European Social Economy Monitor 2022 w Polsce najczęściej wybieranymi sektorami działalności podmiotów ekonomii społecznej są te związane z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (28,1%), edukacją (21,9%), opieką zdrowotną i pomocą społeczną (21,9%). Najczęściej spotykanymi formami prawnymi działalności społecznych w Polsce są spółdzielnie socjalne osób prawnych (27,1%), spółdzielnie socjalne osób fizycznych (19,8%), fundacje lub stowarzyszenia (po 11,5%).
„ES jak SukcES” to kampania społeczna, mająca przybliżyć, na czym dokładnie polega idea ekonomii społecznej, która coraz bardziej zaczyna przybierać na znaczeniu. Działalność przedsiębiorstw społecznych służy rozwojowi lokalnej społeczności i może mieć dwa cele: włączenie z powrotem do społeczeństwa osób zagrożonych wykluczeniem lub realizowanie usług społecznych w takich obszarach m.in. jak pomóc przy osobach starszych, edukacja czy ochrona środowiska i innych, ważnych dla lokalnej społeczności. Statystycznie według raportu European Social Economy Monitor 2022 dla Polski najważniejszymi celami zrównoważonego rozwoju, które realizują podmioty ekonomii społecznej są: zdrowie i dobre samopoczucie, godna praca i wzrost gospodarczy oraz zmniejszanie nierówności. Jak popularna jest ekonomia społeczna na Mazowszu? Spośród 97 tys. podmiotów ekonomii społecznej w całej Polsce, tylko na Mazowszu jest ich ok. 16 tys. (dane Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej, 2023) w tym między innymi Spółdzielnia Socjalna „Kto rano wstaje”. Spółdzielnia oferuje zatrudnienie osobom z różnych grup wykluczenia społecznego, są to osoby w kryzysie bezdomności czy uchodźczym, uzależnione (po terapiach w ośrodkach leczenia uzależnień), z niepełnosprawnościami oraz defaworyzowana młodzież. Dzięki ciężkiej pracy i zaangażowaniu wszystkich osób, każdego miesiąca dostarczają około 25 tysięcy ciepłych posiłków dla podopiecznych warszawskich ośrodków pomocy społecznej oraz noclegowni dla osób w kryzysie bezdomności, a także 600 dietetycznych posiłków dla seniorów. Świadczą również usługi cateringowe w formie bufetowej na szkolenia, konferencje, bankiety oraz przyjęcia okolicznościowe, zapewniając obsługę i profesjonalne doradztwo.
Nowy rodzaj pracy
Według danych GUS za 2023 r. w woj. mazowieckim odnotowano najniższe bezrobocie wśród wszystkich województw w całej Polsce, na poziomie 4,1 proc. Mimo że wskaźnik ten jest bardzo niski to według „Barometru zawodów 2023” wciąż bardzo duże braki w województwie i regionie Mazowsza występują w zawodach: pielęgniarek i położnych, opiekunów osób starszych, nauczycieli, pracowników w budownictwie, kierowców samochodów, psychologów czy psychoterapeutów. – Tę ważną lukę mogą wypełniać właśnie spółdzielnie socjalne czy zakłady aktywności zawodowej. Już dziś obserwujemy, że dużo takich przedsiębiorstw działa w obszarze usług opiekuńczych. Sięgają tam, gdzie najczęściej biznesom się nie opłaca działać, a administracja publiczna nie ma wystarczającej liczby pracowników – mówi Julia Koczanowicz-Chondzyńska, jedna z organizatorek kampanii ES jak SukcES, prezeska Fundacji Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych.
Tam, gdzie jest potrzeba
Jak zauważają organizatorzy kampanii, ekonomia społeczna działa na styku przedsiębiorstw i zadań jednostek samorządowych, tworząc nie tylko nowe miejsca pracy dla osób, które nie mogą ich długo lub wcale znaleźć, ale też decydują się rozwiązać zaistniały lokalny problem społeczny.
Jak się pracuje w takim miejscu? Wojtek Kaczmarczyk twórca kanału internetowego „Do roboty”, wcielił się już w rolę pracownika jednego z takich miejsc, gdzie piekł chleb i brał udział w warsztatach w Chlebowej Izbie w Laskach koło Warki.
W ciągu najbliższych miesięcy youtuber odwiedzi 9 podmiotów ekonomii społecznej, które pokaże na swoim kanale i opisze, jak dokładnie wygląda w ich praca i dlaczego może dawać ogromne poczucie sensu. Praca z sensem, bo tak najczęściej mówią o niej pracownicy i założyciele przedsiębiorstw społecznych, może być źródłem nie tylko wynagrodzenia, ale też realizacji własnych zainteresowań, misji osobistej i spotkań z osobami, na losie których im zależy.
Młodzi wchodzą na rynek
Według organizatorów kampanii, społeczne miejsca pracy mogą być bardziej interesujące niż te tradycyjne zwłaszcza dla najmłodszego pokolenia wchodzącego na rynek pracy.
– Pokolenie Zet według wielu raportów wykazuje duże zainteresowanie pracą, która dostarcza nie tylko ciekawych doświadczeń, ale też daje poczucie sensu z jej wykonywania oraz niesie pozytywny wpływ dla planety czy kolejnych pokoleń. Nic dziwnego, ponieważ kto jak nie młode pokolenie ma myśleć o przyszłości, w tym o rynku pracy. Bezsprzecznie to oni wielokrotnie wymagają od swoich pracodawców innego nastawienia do pracy i pełnionych funkcji, a przedsiębiorstwa społeczne ze względu na swoją misyjność mogą stanowić alternatywę dla tego pokolenia pod względem wyboru ścieżki zawodowej – dodaje Stanisława Retmaniak, ekspertka ds. rozwoju lokalnego i ekonomii społecznej ze Stowarzyszenia BORIS, jednej z organizacji zaangażowanych w kampanię.
Celem kampanii społecznej „ES jak SukcES” jest wypromowanie idei ekonomii społecznej na Mazowszu, zachęcenie osób pracujących oraz szukających pracy do tworzenia nowych przedsiębiorstw społecznych oraz pokazanie, że alternatywna ścieżka kariery zawodowej jest możliwa. Kampania skierowana jest do osób zainteresowanych zmianą miejsca pracy, zdobyciem nowej pracy, osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów, studentów i studentek, młodych rodziców wracających na rynek pracy i osób 50+, często z niego wykluczanych.
Kampania ma zachęcić MŚP oraz jednostki samorządu terytorialnego do podjęcia współpracy z podmiotami ekonomii społecznej, a klientów indywidualnych do podejmowania świadomych decyzji konsumenckich. Więcej informacji na temat kampanii oraz informacje o tym, jak założyć podmiot ekonomii społecznej znajduje się na www.esjaksukces.pl oraz na Facebooku na profilu „ES jak SukcES” i w innych social mediach pod hashtagiem #ESjakSukcES. Kampania powstała dzięki finansowemu ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego. Organizatorami kampanii są Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, Stowarzyszenie BORIS, Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej Siedlce, Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej Mazowsza Płockiego i Fundacja Fundusz Współpracy.