Lista zagrożeń czyhających na kobietę w ciąży jest bardzo długa. Na szczęście przed wieloma z nich można się zabezpieczyć wykonując profilaktyczne badania. Pomogą one wykryć szkodliwe drobnoustroje wywołujące poważne choroby zagrażające mamie i dziecku.
Ciąża – stan zagrożenia?
Bez wątpienia okres ciąży to bardzo wymagający czas dla organizmu kobiety, zwłaszcza układu immunologicznego, który musi skutecznie bronić się przed atakami szkodliwych patogenów. A zagrożeń jest bardzo wiele. Za szczególnie niebezpieczne uznaje się choroby zakaźne.
Groźna zarówno dla kobiety, jak i rozwijającego się płodu bywa cytomegalia spowodowana zakażeniem wirusem CMV, a także toksoplazmoza, różyczka czy opryszczka. Bardzo poważne konsekwencje ma zainfekowanie wirusami Parvo B19, ospy wietrznej i półpaśca (VZV), HIV, zapalenia wątroby typu E (HEV), grypy czy enterowirusami. Duże szkody w organizmie powodują bakterie z rodzaju Listeria, krętki oraz niektóre pierwotniaki, np. Plasmodium falciparum i Trypanosoma cruzi.
Badania na cytomegalię, HIV… O jakich jeszcze należy pamiętać?
By zapobiec rozwojowi niebezpiecznych schorzeń, należy wykonywać badania profilaktyczne. Oprócz rutynowej morfologii zaleca się przeprowadzenie kompleksowej diagnostyki pozwalającej na wykrycie patogenów sprzyjających rozwojowi poważnych chorób zakaźnych.
Istotne znaczenie mają np. badania na cytomegalię. Choć nie są one obowiązkowe, w pierwszym trymestrze powinny się im poddać zwłaszcza ciężarne z objawami choroby cytomegalowirusowej oraz kobiety, u których badanie USG sugeruje zakażenie płodu wirusem.
Warto także sprawdzić obecność przeciwciał toksoplazmozy i różyczki, ponieważ zarażenie się tymi chorobami w okresie ciąży może być niebezpieczne dla dziecka. Kobieta powinna przeprowadzić badania na obecność wirusa HIV i antygenu Hbs. Sprawdzenie poziomu hormonów płciowych i hormonów tarczycy w surowicy krwi pozwoli wykryć zaburzenia hormonalne, które mogą wywoływać ciążowe powikłania i powodować np. poronienie.
Jakie choroby są zagrożeniem dla ciąży?
Cytomegalia to bardzo zdradliwa choroba, która często przebiega łagodnie lub nawet bezobjawowo, a jednak bywa niebezpieczna dla rozwijającego się płodu. Może prowadzić do wystąpienia wad wrodzonych, małogłowia, uszkodzenia słuchu czy mózgowego porażenia dziecięcego. Czasem skutki uboczne zakażenia cytomegalią w ciąży pojawiają się dopiero w okresie przedszkolnym lub szkolnym. To m.in. opóźnienia w rozwoju psychoruchowym i umysłowym albo postępująca utrata słuchu.
Zagrożeniem dla ciąży bywa różyczka. Zakażenie jej wirusem we wczesnym okresie rozwoju płodu może skutkować zahamowaniem rozwoju wewnątrzmacicznego, wadami serca i narządu wzroku, głuchotą czy niedokrwistością.
Niebezpieczną chorobą jest toksoplazmoza, która niejednokrotnie kończy się poronieniem, urodzeniem martwego płodu, zgonem okołoporodowym lub zakażeniem wrodzonym.
Poważne konsekwencje mają nie tylko schorzenia wywołane przez drobnoustroje. Groźne bywa nieleczone nadciśnienie prowadzące niekiedy do tzw. rzucawki, czyli drgawek poprzedzonych zazwyczaj bólem głowy, dusznością, wymiotami albo problemami z widzeniem. U dziecka schorzenie może prowadzić do hipotrofii, czyli zahamowania wzrostu wewnątrzmacicznego. Czasem powoduje też odklejenie łożyska i przedwczesny poród, a w skrajnych przypadkach poronienie.
Ciążowe nakazy
Wiele kobiet traktuje ciążowe nakazy jako uciążliwość, jednak często mają one silne uzasadnienie. Przykład? Unikanie uprawiania zbyt intensywnych i ekstremalnych sportów. Wysiłek oraz narażenie się na urazy może bowiem stanowić zagrożenie nie tylko dla matki, ale również jej dziecka. Nawet ćwiczenia gimnastyczne warto w tym okresie skonsultować ze specjalistą.
Innym sensownym nakazem jest powstrzymywanie się od dźwigania ciężarów, które może spowodować poronienie albo przedwczesne pęknięcie błon płodowych. Warto też przestrzegać zasad dotyczących odżywiania – dieta ciężarnej powinna być oparta na wartościowych produktach, bogatych w witaminy i minerały. Należy też pamiętać o wypijaniu przynajmniej dwóch litrów płynów dziennie.
Ciążowe zakazy
Ciążowe zakazy także dotyczą często diety. Kobieta powinna bowiem wyeliminować z niej surowe mięso, ryby czy jajka, a także produkty z niepasteryzowanego mleka, gdyż ich spożywanie grozi zakażeniem bakteriami i rozwojem wielu groźnych chorób.
Zakazane jest picie alkoholu, nawet niewielkiej ilości, oraz palenie papierosów – szkodliwe związki zawarte w dymie tytoniowych bez trudu przenikają do łożyska i zatruwają rozwijający się płód.
W ciąży nie wolno wykonywać tatuaży, ponieważ grozi to zakażeniem wirusem HBV, HCV czy HIV. W ostatnich tygodniach przed porodem należy też zrezygnować z lotów samolotem.