Ciąża i macierzyństwo a działalność gospodarcza

Kancelaria Skłodowscy z projektu „Łączy nas biznes!” przedstawia artykuł ekspercki.

Z przyjemnością zawiadamiamy, że w ramach projektu „Łączy nas biznes”! z inicjatywy „Sukces jest kobietą” będziemy publikować artykuły eksperckie z Kancelarii Podatkowej Skłodowscy. Dziś zapraszamy do przeczytania bardzo ważnego artykułu o ciąży i macierzyństwie a własnej działalności.

Temat ciąży i macierzyństwa w kontekście prowadzenia własnej działalności.

Podejmowanie przez kobiety roli zarówno biznesowej liderki, jak i matki niesie za sobą wyjątkowe wyzwania.

W Polsce kobiety rzadziej niż mężczyźni, ale częściej niż średnio w UE zakładają własne działalności gospodarcze. Kobiety częściej niż mężczyźni prowadzą firmy usługowe, natomiast rzadziej zatrudniają pracowników. Jednym z powodów jest to, że  kobiety muszą pogodzić  obowiązki związane z prowadzeniem działalności z trudami wynikającymi z rodzicielstwa. Żadna super niania, żaden żłobek, choćby najbardziej doskonały nie zastąpi opieki mamy.

Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę gwarantuje przyszłej mamie wiele praw wynikających z  Kodeksu pracy m.in. kobiet w ciąży nie można zatrudniać w porze nocnej i godzinach nadliczbowych, czy delegować poza stałe miejsce zamieszkania. Kobieta Przedsiębiorca nie będzie korzystała z powyższej ochrony.

Przedsiębiorcy sami muszą ubezpieczyć się w ZUS, opłacać składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne oraz odprowadzać zaliczki na podatek dochodowy. Aby korzystać z prawa do zasiłku chorobowego i macierzyńskiego osoba prowadząca działalność musi przystąpić do dobrowolnego dla przedsiębiorców ubezpieczenia chorobowego. Bardzo ważne jest to, że prawo do zasiłku chorobowego przedsiębiorca nabywa dopiero po 90 dniach nieprzerwanego podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Przedsiębiorca nie może zgłosić się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jeśli korzysta z tzw. ulgi na start, która polega na zwolnieniu z płacenia składek na ubezpieczenie społeczne przez 6 pełnych miesięcy od rozpoczęcia działalności gospodarczej.

W czasie ciąży kobieta przedsiębiorca, która wcześniej prowadziła działalność i podlegała ubezpieczeniu chorobowemu nieprzerwanie przez okres 90 dni, może skorzystać ze zwolnienia lekarskiego i pobierać zasiłek chorobowy. Maksymalny czas, w którym może przebywać na zasiłku chorobowym z powodu ciąży wynosi 270 dni. Do otrzymania zasiłku chorobowego niezbędne jest złożenie wypełnionego druku Z-3b.

Można to zrobić drogą elektroniczną przez ZUS PUE, wysłać pocztą lub złożyć osobiście w jednostce ZUS. Należy znaczyć, że jeżeli osoba prowadząca działalność przebywa na zwolnieniu lekarskim, nie może wykonywać usług w ramach działalności, którą prowadzi, w przeciwnym wypadku ZUS odmówi przedsiębiorcy prawa do zasiłku chorobowego za dany okres.

Podstawę wymiaru dla zasiłku chorobowego stanowi średnia podstawa wymiaru składek z ostatnich 12 miesięcy pomniejszona o wskaźnik w wysokości 13,71%. Za każdy dzień zwolnienia przysługuje 1/30 wyliczonej w ten sposób kwoty. Wysokość zasiłku chorobowego za okres ciąży wynosi 100% podstawy.

Minimalna podstawa, od której przedsiębiorca opłaca składki w 2024 roku wynosi:

• 1 272,60 zł. W okresie 01-06/2024 w przypadku ulgi „preferencyjny ZUS”
• 4 694,40 zł. w przypadku braku ulg.

Maksymalna wysokość podstawy na ubezpieczenie chorobowe w 2024 r. wynosi 19 560,00 zł. Przedsiębiorcy, którzy zdecydują się na podwyższenie podstawy składki chorobowej, muszą liczyć się z tym, że podwyższenie będzie dotyczyło również podstawy składki emerytalnej i rentowej.

Za okres przebywania na zwolnieniu chorobowym przedsiębiorca ma możliwość pomniejszenia opłacanych przez siebie składek na ubezpieczenia społeczne. Pomniejszenie składek powinno dokonać się dopiero po otrzymaniu pozytywnej decyzji z ZUS o przyznaniu zasiłku lub po wpłynięciu na konto zasiłku. Pomniejszania składek za ubezpieczenia społeczne dokonuje się proporcjonalnie. Należy podstawę wymiaru składek podzielić przez liczbę dni kalendarzowych miesiąca, w którym wystąpiła choroba, następnie otrzymany wynik należy pomnożyć przez liczbę dni prowadzenia działalności (czyli okres bez zwolnienia chorobowego). Składka zdrowotna jest niepodzielna tzn. nie można jej w żaden sposób pomniejszyć niezależnie od okoliczności i należy ją opłacać zawsze w pełnej wysokości.

Kobiecie prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą będzie przysługiwać zasiłek macierzyński, jeśli w okresie ubezpieczenia chorobowego kobieta urodziła dziecko, adoptowała albo przysposobiła dziecko w wieku do 7. roku życia. Nie będzie tutaj obowiązywać, jak w przypadku zasiłku chorobowego, 90-dniowy okres wyczekiwania w opłacaniu składki chorobowej.

Inaczej niż w przypadku zasiłku chorobowego, przedsiębiorca może łączyć prowadzenie działalności z opieką nad dzieckiem, nie utraci wtedy prawa do zasiłku macierzyńskiego.

To, na ile zasiłek macierzyński zostanie przyznany przedsiębiorczyni zależne jest od ilości dzieci urodzonych podczas jednego porodu. Gdy kobieta urodzi:

• 1 dziecko – zasiłek macierzyński zostaje przyznany na 52 tygodnie (w tym 20 tygodni na zasadach urlopu macierzyńskiego i 32 tygodnie na zasadach urlopu rodzicielskiego),
• 2 dzieci – zasiłek macierzyński zostaje przyznany na 65 tygodni (w tym 31 tygodni na zasadach urlopu macierzyńskiego i 34 tygodnie na zasadach urlopu rodzicielskiego),
• 3 dzieci – zasiłek macierzyński zostaje przyznany na 67 tygodni (w tym 33 tygodni na zasadach urlopu macierzyńskiego i 34 tygodnie na zasadach urlopu rodzicielskiego),
• 4 dzieci – zasiłek macierzyński zostaje przyznany na 69 tygodni (w tym 35 tygodni na zasadach urlopu macierzyńskiego i 34 tygodnie na zasadach urlopu rodzicielskiego),
• 5 lub większa liczba dzieci – zasiłek macierzyński zostaje przyznany na 71 tygodni (w tym 37 tygodni na zasadach urlopu macierzyńskiego i 34 tygodnie na zasadach urlopu rodzicielskiego).

Osoba ubiegająca się o zasiłek macierzyński powinna dostarczyć do ZUS odpowiednie dokumenty, do których należą:

• ZAM – Wniosek o zasiłek macierzyński,
• zaświadczenie lekarskie wskazujące przewidywaną datę porodu (w sytuacji, gdy przedsiębiorczyni ubiega się o wypłatę świadczenia przysługującego za okres przypadający jeszcze przed dniem porodu),
• skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (gdy wnioskuje się o otrzymanie zasiłku przysługującego za okres liczony począwszy od dnia porodu),
• zaświadczenie płatnika składek ZUS Z-3b.

Matka dziecka może zrezygnować z urlopu macierzyńskiego, a tym samym z pobierania zasiłku macierzyńskiego, ale po wykorzystaniu przez nią co najmniej 14 tygodni urlopu po porodzie.

Osoba, której przysługuje zasiłek macierzyński, ma prawo wybrać, w jakiej wysokości będzie wypłacane jej to świadczenie pieniężne. Dostępne są dwie opcje wypłaty zasiłku macierzyńskiego:

1. wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, zasiłek macierzyński za wszystkie okresy wynosi 81,5% podstawy jego wymiaru .
2. wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego – zasiłek wynosi 100% podstawy wymiaru, plus za okres 6 tygodni odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego – w przypadku urodzenia jednego dziecka, 8 tygodni urlopu rodzicielskiego – w przypadku urodzenia przy jednym porodzie dwojga lub więcej dzieci, a następnie osobny wniosek za czas pozostałego urlopu rodzicielskiego wypłata w wysokości 70% podstawy wymiaru.

Wysokość zasiłku macierzyńskiego przy małym dochodzie przedsiębiorczyni

W sytuacji, gdy po wyliczeniach zasiłku macierzyńskiego okazuje się, że wysokość świadczenia jest niższa od wysokości świadczenia rodzicielskiego, przy wydaniu pozytywnej decyzji ZUS o przyznaniu zasiłku, dojdzie do jego wyrównania. W praktyce oznacza to, że zasiłek macierzyński zostanie wyrównany do wysokości świadczenia rodzicielskiego, czyli do kwoty 1000 zł.

Gdy przedsiębiorczyni wnioskująca o przyznanie zasiłku macierzyńskiego dostanie pozytywną decyzję o jego nadaniu lub gdy otrzyma pierwszą wypłatę świadczenia, ma obowiązek poinformować ZUS o zmianie tytułu ubezpieczenia z racji prowadzonej działalności. Osoba prowadząca działalność, która do tej pory była objęta obowiązkiem ubezpieczeniowym społecznym i zdrowotnym, musi dokonać wyrejestrowania z ubezpieczeń ZUS na druku ZUS ZWUA, za datę wyrejestrowania podając dzień otrzymania prawa do zasiłku macierzyńskiego. Kod przyczyny wyrejestrowania to 600 (inna przyczyna wyrejestrowania). Następnie osoba objęta zasiłkiem macierzyńskim musi dokonać zgłoszenia w ZUS do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZZA- osoba pobierająca zasiłek macierzyński zobligowana jest do opłacania tylko składki zdrowotnej w trakcie pobierania świadczenia. Zgłoszenia dokonuje się od  dnia, w którym przyznano zasiłek macierzyński.

Prawo nie zabrania zgłoszenia się do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Przedsiębiorca korzystający z zasiłku macierzyńskiego, przy założeniu, że nie ma zgłoszonych innych osób do ubezpieczeń, powinien przekazywać do ZUS tylko deklarację DRA za każdy miesiąc kalendarzowy z wykazaniem jedynie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Przedsiębiorca, który ma zgłoszone inne osoby do ubezpieczeń (np. pracowników), zobligowany jest do składania za siebie imiennych raportów ZUS RCA co miesiąc.

Przedsiębiorca, któremu przysługuje zasiłek macierzyński, który nie zatrudnia pracowników, może zdecydować, że zawiesza prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie pobierania świadczenia, wówczas nie będzie opłacał składek na ubezpieczenia ZUS.

Gdy działalność nie została zawieszona i upłynie okres pobierania zasiłku macierzyńskiego, należy dokonać wyrejestrowania z ubezpieczenia zdrowotnego przy wykorzystaniu formularza ZUS ZWUA. Następnie należy dokonać zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych poprzez złożenie deklaracji ZUS ZUA, od daty następnego dnia po zakończeniu okresu zasiłku macierzyńskiego.

Po więcej informacji o działalności naszego Partnera zapraszamy tutaj:

Link do strony internetowej Biuro rachunkowe – usługi księgowe Warszawa, Marki, Wołomin, Białystok, Lubań, Krzyżanowice – Kancelaria Skłodowscy (sklodowscy.pl)

Link do Facebooka – Skłodowscy.pl | Facebook

Link do LinkedIn – Skłodowscy Sp. z o.o. | LinkedIn

Fot. Materiały firmy/ GM Lifestyle

Źródło: materiał promocyjny Partnera

Materiał powstał w ramach projektu #ŁączyNasBiznes